Help de coffeeshop verzuipt!

Coffeeshops sluiten in rap tempo

Eind maart van dit jaar waren er volgens de nieuwste publicatie van Bureau Intraval in Nederland nog maar 582 coffeeshops over. Inmiddels zijn er weer meer gesneuveld.

De meeste sluitingen worden veroorzaakt door invoering van het zogeheten afstandscriterium in de grote steden. Deze zinloze maatregel leidde het afgelopen jaar met name in Amsterdam tot dramatische gevolgen. De Amsterdamse burgemeester werd in 2013 door toenmalig minister Opstelten gechanteerd met de Wietpas: of vele miljoenen toeristen moesten worden geweerd uit Amsterdamse coffeeshops of de burgemeester moest beloven dat in ruil voor het niet invoeren van de wietpas 70 coffeeshops werden gesloten. De burgemeester koos voor dat laatste en voerde het scholen-afstandscriterium in, een door hemzelf nota bene altijd verfoeide maatregel. Het kan verkeren.

Op deze wijze werden in de hoofdstad in rap tempo 11 coffeeshops gesloten. Naast deze sluitingen werden in het Wallengebied zonder dralen nog eens 25 coffeeshops gesloten in het kader van de strategie de Wallen om te toveren tot een Europese toplocatie.

Door deze sluitingsgolf is in postcodegebied 1012 het aantal coffeeshops gedecimeerd. In de door toeristen drukst bezochte straat van Nederland (de Warmoesstraat) sluit over enkele weken de laatste coffeeshop definitief de deuren. Een paar jaar geleden waren er hier nog 10. In de omringende straten zijn er nog eens 15 coffeeshops gesloten. Als toerist moet je nu echt gaan speuren naar een zakje cannabis. Een vaag legertje van straatdealers werpt zich op deze ontredderde toerist.

Minder coffeeshops, meer toeristen

Je hoeft geen visionair te zijn om in te zien dat dit fout moet gaan lopen.  Bureau Intraval bracht de effecten van het sluitingsbeleid de afgelopen zomer in kaart. De resultaten daarvan worden binnenkort gepubliceerd. Deze luiden dat bewoners niet veel grotere overlast ervaren door de sluitingen, maar dat de overgebleven coffeeshops de zaken nauwelijks nog in de hand kunnen houden door de toegenomen drukte. Zij worden als gevolg van de enorm toegenomen klandizie beroofd van hun oorspronkelijke functie: een horecagelegenheid waar consumenten in een veilige en vertrouwde omgeving cannabis kunnen consumeren en zich op kundige wijze kunnen laten informeren over de verschillende rookwaren en hun gebruik. De hedendaagse coffeeshops in de Amsterdamse binnenstad veranderen door de enorme toeloop van bezoekers in afhaalloketten  waar beveiligers de grote stroom bezoekers in goede banen moeten leiden. Consumenten kunnen vaak niet eens naar het toilet door de drommen wachtenden, meubilair wordt verwijderd om de rijen bezoekers beter te kunnen opvangen.  De omzet is ‘booming’ maar de lol gaat er zo wel van af bij veel exploitanten. Als er niet eens meer gelegenheid is om een goed kopje cappuccino te serveren komt de horecafunctie onder druk te staan.

Het sluiten van zoveel coffeeshops heeft ook tot gevolg dat er een tekort aan informatiepunten ontstaat om toeristen te waarschuwen voor allerlei gevaren, zoals onlangs nog met de witte heroïne gebeurde.

Burgemeester wil sluitingen doorzetten

Deze consequenties zijn enkele weken geleden door de voorzitter van de Bond van Cannabisdetaillisten voorgelegd aan de burgemeester. Hij luisterde aandachtig naar het pleidooi om te stoppen met de sluitingen en het afstandscriterium af te schaffen, maar zei een man van zijn woord te zijn en de gemaakte afspraken met voormalig minister Opstelten te willen respecteren.

Het is echter zeer de vraag of het nog verder coffeeshop-arm maken van de drukst bezochte toeristenstad van Nederland verantwoord is. Er staan nog 15 coffeeshops op de nominatie om over vier maanden gesloten te worden. De burgemeester beraadt zich deze maand over de vraag: doorgaan of stoppen? De spanning bij de ondernemers stijgt met de dag.

Uitgangspunt van de burgemeester is een kritische ondergrens  van 159 coffeeshops. Dit is het huidige aantal van 176, minus de geplande sluitingen door het afstandscriterium en de Wallenaanpak. 159 is dus het absolute minimum, zo legde de burgemeester onlangs uit tijdens een zitting van de commissie Algemene Zaken van de gemeenteraad.

Inconsequente handhaving

Maar hoe zit het met scholen die zich de afgelopen jaren vestigden in de buurt van al bestaande coffeeshops? Moeten deze coffeeshops nu ook nog dicht? Goede vraag. Het gaat inmiddels om 8 coffeeshops waar na de aankondiging van het beleid van het afstandscriterium (in 2008) middelbare scholen zijn gevestigd binnen 250 meter tot deze coffeeshops. De burgemeester heeft zich tot dusverre op het standpunt gesteld dat deze gewoon open mogen blijven. Het afstandscriterium geldt dus kennelijk niet altijd en overal. Dat is niet consequent en tekent de zinledigheid van deze maatregel, die er alleen maar kwam als zoenoffer voor de inmiddels vertrokken Opstelten.  Als het afstandscriterium geen absoluut gegeven is, staat het de burgemeester dus ook vrij het beleid aan te passen.

En daar is alle reden voor. Als de burgemeester de genoemde 8 coffeeshops ook nog sluit komt hij in de knoop met zijn eigen uitgangspunt  dat Amsterdam in geen geval minder dan 159 coffeeshops mag tellen. Er is nog een ander zwaarwegend argument om het afstandscriterium bij te zetten in het rariteitenkabinet van het softdrugs-beleid uit de Ivo-era. Vorige week deed de Raad van State uitspraak in een typisch geval van slecht levensgedrag en viel het doek voor coffeeshop The Bassment aan de Oudezijds Achterburgwal, die het volgens het Amsterdamse gerechtshof en de Raad van State niet zo nauw nam met de administratieve verplichtingen naar de Belastingdienst en de verplichte belastingafdracht.

Jaarlijks sluiten circa drie coffeeshops vanwege een vergelijkbaar Bibob probleem of levensgedrag. Dit natuurlijke verloop zal tot gevolg hebben dat Amsterdam onvermijdelijk direct veel minder dan 159 coffeeshops zal tellen als het afstandscriterium onverminderd wordt gehandhaafd.

Er is nog een argument om nu maar eens te stoppen met de sluitingen. Dat argument heeft te maken met een ander uitgangspunt van het beleid, namelijk dat coffeeshops ‘klein en beheersbaar’ moeten zijn. Als je nu een wandeling maakt door de Amsterdamse binnenstad is elke toeschouwer direct overtuigd dat de overgebleven kiloknallers groot en onbeheersbaar aan het worden zijn. Zo bezien bijt de burgemeester in zijn eigen staart als hij nog verder door gaat met zijn sluitingsplannen.

Amsterdamse binnenstad: nog meer hamburgers en nutellawafels

Vanaf 1 januari a.s. zullen de weinige coffeeshops die de dans ontspringen in de Amsterdamse binnenstad nog verder uitdijen tot cannabismacro’s.  Dat zet nog meer druk op een ketel die toch al op ontploffen staat.  De Warmoesstraat is verworden tot een trieste hamburgerboulevard en in andere straten die nu coffeeshop-arm zijn heerst een ware monocultuur van Nutellapotten en wafelverkoop waar het straatbeeld er nu niet bepaald mee vooruit is gegaan. De Amsterdamse coffeeshop staat door dit ongenuanceerde beleid op het punt te verzuipen en dat kan nooit de bedoeling zijn geweest.

Terecht prees de burgemeester het instituut coffeeshop tijdens de genoemde commissievergadering juist als de grootste bijdrage aan de volksgezondheid van het Nederlandse drugsbeleid. Alle reden dus om op de schreden terug te keren nu het nog kan en onverwijld te stoppen met het sluiten van coffeeshops. De grens is nu echt al bereikt.

Amsterdam, 28 september 2015