Rutte III ondermijnt eigen experiment met staatswiet

100 miljoen euro reserveert het nieuwe kabinet Rutte III voor zijn zogeheten ‘Ondermijningswet’, een nogal megalomaan Deltaplan tegen de georganiseerde criminaliteit. Daar steekt de 1 miljoen die het wil investeren in een kleinschalig experiment met gedoogde wietteelt nogal flets tegen af. Mr. Maurice Veldman voorspelt dat het door deze wanverhouding helemaal niets wordt met het in goede banen leiden van de cannabismarkt.  

Vera Bergkamp

Het nieuwe kabinet presenteerde gisteren het Regeerakkoord. De Wietwet van Vera Bergkamp (D66) wordt voorlopig in de koelkast gezet. In plaats daarvan vindt de komende jaren een experiment plaats om in maximaal tien gemeenten wiettelers te gedogen voor de verkoop aan coffeeshops. Eén partij zal daarbij de staatswiet produceren.

De Staat toont eindelijk realiteitsbesef

Het idee is om wiet onder Staatstoezicht te telen. Dat is wat iedereen al meer dan 40 jaar roept dus daar kan niemand tegen zijn. Maar veel geld is er niet om deze doorbraak te bereiken. Het kabinet reserveert een schamele 1 miljoen euro voor het experiment waaraan maximaal tien gemeenten kunnen deelnemen.

100 miljoen euro daarentegen gaat naar Justitie voor de eveneens nieuwe ‘Ondermijningswet’ om georganiseerde criminaliteit te bestrijden. Daarmee heeft het kabinet vooral de groepen in het vizier die op grootschalige wijze cannabis telen. Dat is dus dezelfde georganiseerde misdaad die Justitie zelf al meer dan 40 jaar in het zadel heeft geholpen. Die krijg je ook met een premie van 100 miljoen echt niet weg.

Werkgelegenheidsprojecten voor politie en Justitie

Die zogenaamde georganiseerde misdaad laat zich ook helemaal niet als zodanig herkennen wanneer het om wietteelt gaat. Doel van de nieuwe wet is om georganiseerde verbanden op te sporen van mensen die op grote schaal wiet telen, maar dat is een lastig verhaal. Transparant is deze doelgroep niet. Van die 100 miljoen euro belastinggeld kunnen natuurlijk wel fijne werkgelegenheidsprojecten voor politie en Justitie worden verzonnen. Het logge overheidsapparaat slaat naar verwachting intern aan het reorganiseren om de budgetten op te strijken, roept allerlei veelkoppige draken in het leven om dit alles te rechtvaardigen en blijft intussen achter de feiten aan sukkelen.

Kleinere telers weer de pineut?

Het zullen weer de kleinere telers met een kamer van bijvoorbeeld honderd planten zijn die het veld gaan ruimen. Voorzover die kleinere telers nog bestaan. Als we kijken naar de werkwijze van de Taskforce Brabant Zeeland, dan blijkt dat het inderdaad de kwekers zijn met hooguit enkele honderden planten die de pineut zijn van alle justitiële ijver. Bij Justitie vinden ze dat al heel wat, maar dat zal wel komen omdat ze de echte grote jongens niet in het vizier kunnen krijgen.

Borstklopperij van de politie

Ondanks dat de politie zichzelf op de borst klopt als het gaat over de ‘successen’ van de Taskforce in Brabant uitten tientallen burgemeesters afgelopen zomer hun zorgen. De Taskforce helpt niet bij de aanpak van misdaad als het gaat om cannabisteelt, zoals ook te lezen valt in dit NOS-artikel.

Weinig opwekkend scenario

Justitie denkt langs de kaders zoals ze zelf is georganiseerd. Maar degenen die ze probeert te bestrijden heeft zich op totaal andere wijze ingericht. Hennepteelt is zo lucratief geworden dat deze illegale praktijk zich naadloos heeft aangepast aan de achterhaalde repressiemethoden van Justitie. Vooruitlopen en vooruitzien, dat is het credo in hennepland. Evalueren, discussiëren en achteruit kijken is wat er bij Justitie gebeurt. Een weinig opwekkend scenario voor de overheid.

De voordeur van de kleine thuisteler moet in de spotlight

Als de overheid na decennia duimendraaien eindelijk oog heeft voor de achterdeur van coffeeshops dan mag ook de voordeur van de kleine thuisteler niet onbesproken blijven. De politie zou beter kunnen stoppen met al die parmantige quasi-opsporing en de kleine thuisteler eindelijk met rust laten. Trap niet overal de deuren in van kleine medicinale telers en ga eindelijk eens boeven vangen. Er is al zoveel over gezegd, maar bij de politie blijft de kleine thuisteler bovenaan de opsporingslijst. De verantwoordelijke beleidsmakers zouden hierop moeten worden aangesproken.

Oog voor de consument

De overheid zou meer oog moeten hebben voor de consument. Als de ambtenaren van Veiligheid en Justitie nu ergens de angel uit de ongewenste hennepteelt kunnen halen, dan is het wel door kleine thuisteelt toe te laten. Ook als iemand twintig planten nodig heeft om voor medicinale doeleinden in een NEN goedgekeurde kweekkas te telen. Maar dat is, zo weten we, ten strengste verboden.

Als veilige thuisteelt wordt toegestaan, verdwijnt een belangrijk deel van de vraag naar cannabis. Daar horen we niemand over. Het toont aan dat ambtenaren bij Justitie meer tijd verdoen aan vergaderen dan problemen oplossen.

Waar vindt het experiment voor staatswiet plaats?

Er zijn al allerlei gemeenten die zich aanmelden voor het experiment met gedoogde teelt. Ook Amsterdam heeft zich aangemeld, maar dat zal hem niet worden. Als Amsterdam mee mag doen dan is er helemaal geen sprake meer van een beperkt experiment, want hier zouden ongeveer 160 coffeeshops moeten worden bevoorraad. Het experiment is beperkt tot maximaal 10 gemeenten en één bedrijf dat de staatswiet distribueert. Het mag dus niet te groot worden, zoveel is duidelijk. Daarom vrees ik dat Amsterdam buiten de boot zal vallen.

Het is de bedoeling dat binnen zes maanden wetgeving gereed is om de pilot te realiseren.

Ik zou waarachtig niet weten hoe het kabinet binnen zes maanden met wetgeving kan komen die de gereguleerde teelt en aanvoer naar coffeeshops gaat vorm geven. Er zal wel naar een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) worden verwezen zodat het kabinet voorlopig om de hete brij kan heen draaien. Het gaat erom wat er in deze AMvB komt te staan.

Wie gaat wat doen?

Ik ben erg benieuwd welke kwekers in aanmerking komen en welke wietsoorten zij zullen mogen telen. Als de overheid dit overlaat aan een erkende teler van reguliere gewassen die geen enkele ervaring heeft met wietteelt dan wordt het experiment helemaal niks. Er zal dus kennis moeten worden aangewend van een ervaren wietteler. Maar wie dan? Wiet telen is echt een heel ander vak dan tomaten of bloemkool telen. De toekomstige wiettelers zullen ook kwekerijen met klonen moeten hebben.

En wie gaat de wietsoorten aanleveren? Er zijn succesvolle coffeeshops die zelf ontwikkelde soorten verkopen. Die gaan echt geen eenheidsworst als Power Plant verkopen in plaats van de exclusieve soorten waaraan ze hun succes danken. Dit zijn ingewikkelde vragen waarop voorlopig niemand het antwoord weet.

Verder is volstrekt onduidelijk of elke stad eigen telers krijgt of een aantal telers wiet gaat leveren aan alle steden in de pilot. De minister heeft heel wat uit te leggen.

Nieuwe illegale markt voor betere wiet?

Als de overheid een standaard aantal soorten laat kweken dan creëert zij hiermee een nieuwe illegale markt, die van de betere soorten. Een succesvolle pilot is ondenkbaar als de coffeeshops niet zelf hun genetica kunnen aanbieden.

Nog meer repressie

Het nieuwe kabinet zet volop in op repressie. Dat is een zoveelste gemiste kans. Het kabinet had het voortouw moeten nemen om in Europees verband de cannabisplant uit de Opiumwet te krijgen. Dat is immers de enige mogelijkheid om georganiseerde criminaliteit aan te pakken en tegelijkertijd de cannabisplant met rust te laten.

Maurice Veldman