Meer sluitingen van gebouwen vanwege kweekspullen

De aanhoudende schreeuw om meer bevoegdheden in de strijd tegen cannabis krijgt binnenkort een nieuwe dimensie. In de nabije toekomst wordt het mogelijk om woningen en gebouwen te sluiten waar spullen aanwezig zijn die kunnen worden gebruikt voor hennepteelt en de productie van andere drugs. Dus ook zonder de aanwezigheid van cannabis zullen binnenkort de planken voor ramen van panden gaan. Deze dwaze plannen zullen tot veel machtsvertoon en misbruik van bevoegdheden leiden. Mr. Maurice Veldman zet de zaken op een rijtje.

Afgelopen twee jaar zijn 1400 gebouwen gesloten.

Het sluiten van woningen en gebouwen is al jaren mogelijk als er verdovende middelen aanwezig zijn. Hiervoor biedt art. 13b Opiumwet de wettelijke basis. Ook de Gemeentewet biedt een mogelijkheid tot sluiting als sprake is van een ernstige verstoring van de openbare orde. Dat is bijvoorbeeld het geval als er wapens in een pand liggen. Je zou dus denken dat er wel wat aan de hand moet zijn als een burgemeester tot sluiting overgaat. Niets is minder waar. In de praktijk is het begrip openbare orde een uiterst elastisch begrip dat de burgemeester carte blanche heeft om gebouwen te sluiten. En veel burgemeesters maken daar maar wat graag gebruik van.

Kennelijk is deze ruime sluitingsbevoegdheid nog niet genoeg. Binnenkort kan een pand worden gesloten als er bijvoorbeeld droogrekken of jerrycans met sporen van ammoniak worden aangetroffen. Ook de enkele aanwezigheid van plantenvoeding is al voldoende. Dat belooft wat.

Onjuiste argumenten moeten wetswijziging erdoor krijgen

De parlementaire stukken staan bol van juridische onjuistheden die als motief worden aangevoerd voor de noodzaak van deze drastische verruiming van de bevoegdheid om gebouwen te sluiten. Volgens de parlementaire stukken moet nu bij sluiting wegens ernstige verstoring van de openbare orde deze de directe omgeving rond het pand raken. Daarom kunnen woningen vaak niet worden gesloten en dient de bevoegdheid te worden uitgebreid. Dit zou volgen uit de jurisprudentie. Juridisch is dat flauwekul. Kamerleden worden andermaal in de maling genomen.

Verstoring van openbare orde is de nieuwe toverformule

Rechters stellen helemaal niet als eis dat een ernstige ordeverstoring de directe omgeving van een gebouw moet raken. Rondom het gebouw kan het zelfs fluisterstil zijn, toch is de openbare orde ernstig verstoord en volgt sluiting. Openbare orde is dé toverformule waarmee burgemeesters volledig de vrije hand hebben om te sluiten wat ze willen. Juist dat is vaste rechtspraak.

Coffeeshophouder gedupeerd

Ik maakte onlangs mee dat een exploitant van een Amsterdamse coffeeshop de openbare orde juist had gediend en zich als dank geconfronteerd zag met sluiting van zijn coffeeshop. Hij had een met een pistool gewapende bezoeker door de politie laten arresteren nadat hij het publiek had verzocht de coffeeshop te verlaten. De coffeeshopeigenaar liet de gewapende man niet gaan maar wachtte op de politie. Hij vond het te gevaarlijk voor de openbare orde een gewapende man de straat op te laten gaan. De politie arresteerde de ongewenste bezoeker.

De burgemeester sloot de coffeeshop pas na ruim vijf weken ‘wegens ernstige verstoring van de openbare orde.’ In die vijf weken was het helemaal rustig gebleven rond de coffeeshop. De bestuursrechter liet de sluiting in stand en was het, zoals te doen gebruikelijk, roerend met de burgemeester eens. De sluiting is deze pas vorige week opgeheven.

Dit voorbeeld toont aan dat de argumenten voor uitbreiding van de sluitingsbevoegdheid er aan de haren zijn bijgesleept en niet deugen als je de rechtspraktijk erbij haalt. De openbare orde hoeft nu al niet feitelijk te zijn verstoord om tot sluiting te kunnen overgaan.

Willekeur is troef

Naast het argument van de openbare orde is de enkele aanwezigheid van cannabis in een woning ruimschoots voldoende voor sluiting. Daar komt bij dat binnenkort de aanwezigheid van een aantal knipscharen met THC-resten ook tot sluiting van een gebouw kan leiden.

De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb is meedogenloos en sloot een woning waardoor een moeder met een baby op straat kwam te staan omdat er maar liefst twee kilo cannabis was aangetroffen én omdat haar criminele zoon wel eens op bezoek kwam. De rechter vond het allemaal best.

De Amsterdamse burgemeester streek het afgelopen jaar één keer met zijn hand over zijn hart en besloot bij nader inzien af te zien van het sluiten van een woning van een cliënt van mij. Reden: een dochter van veertien zou anders op straat zou komen te staan. Er lag wel zo’n 60 kilo cannabis. Dit is een tamelijk unieke beslissing van wijlen burgemeester Van der Laan. Deze voorbeelden bewijzen dat willekeur troef is en de rechtsonzekerheid groot is.

De bestuursrechter kijkt handenwrijvend toe en fungeert als kritiekloze jaknikker van de burgemeester. Dat leidt tot schrijnende gevallen. Het komt er in de praktijk op neer dat het bestuursrecht de facto als strafrechtelijk instrument keihard wordt ingezet om burgers de kop in te drukken. Tot zover de huidige situatie.

Meer sluitingen in het verschiet

Met de verruimde wetsbepaling van art. 13b Opiumwet zullen burgemeesters nog vaker woningen sluiten. Spullen die voor de productie van cannabis kunnen worden gebruikt kunnen tot sluiting leiden. Voor de vraag welke spullen dit zijn wordt aangeknoopt bij de Growshopwet. Dan wordt het toch echt allemaal tamelijk vaag.

Als de burgemeester ook nog de vrije hand krijgt om gebouwen te sluiten waar spullen liggen die voor de productie van cannabis kunnen worden gebruikt, is het einde zoek. De politie heeft geen flauw benul wat de growshopwet inhoudt, lees hier een eerdere column over het growshopverbod.

Politie krijgt adviesfunctie

Dezelfde politie moet de burgemeester adviseren over sluitingen als spullen worden aangetroffen waarvan wordt beweerd dat hiermee het growshopverbod is overtreden. Dat de politie vaak geen idee heeft welke spullen dit zijn blijkt pas in de rechtszaal. Het zal zeker één grote puinhoop worden als deze verruiming van de sluitingsbevoegdheid zijn beslag krijgt. De burgemeesters staan te trappelen om nog meer gebouwen te sluiten, zo blijkt uit een uitzending van EenVandaag.

Lukrake beslagleggingen

Mensen worden de stuipen op het lijf gejaagd als bijvoorbeeld alleen plantenvoeding in beslag wordt genomen bestemd voor business to business verkoop. De verkoop van spullen die allemaal bij Intratuin te koop zijn, wordt al beschouwd als een ernstig delict – zo ervaar ik in de praktijk. De vrijspraken liegen er niet om doordat de politie heel slecht werk aflevert als het gaat om het growshopverbod.

Politie doet slag in de lucht

De politie heeft geen flauw benul wat de wettelijke eis precies inhoudt dat de verdachte de criminele intentie moet hebben om het growshopverbod te overtreden. De politie zal burgemeesters wijsmaken dat elke aanwezigheid van kweekbenodigdheden onder het growshopverbod valt. Dat gebeurt nu aan de lopende band. Door dit gebrek aan kennis is de kleine thuisteler vaak de dupe. En die valt juist buiten het bereik van de Growshopwet.

Growshopverbod beperkt tot criminele intentie

Een criminele intentie is vereist omdat het verbod zich richt op, op zichzelf volledig legale, spullen zoals kweekbenodigdheden. De verwijtbare bedoeling van de betrokkene moet daarom vast staan. Voor de politie geldt dit alles niet. Er worden lukraak beschuldigingen geuit die kant noch wal raken. Het is juist deze politie die burgemeesters moet adviseren. We kunnen ons dus opmaken voor het zoveelste geval van misbruik van bevoegdheid. Het feit dat bestuursrechters hun hoofd laten hangen en elke keer weer een diepe buiging voor de burgemeester maken doet het ergste vrezen.

Burgemeesters trekken toga aan

Burgemeesters krijgen met dit wetsvoorstel een nieuwe taak toebedeeld waarvoor elke deskundigheid ontbreekt. Ze moeten het toepassingsbereik van het growshopverbod  bepalen om gebouwen te kunnen sluiten. Dat oordeel komt bij uitstek en uitsluitend toe aan de strafrechter. Burgemeesters hebben geen bal verstand van strafrecht. Misbruik van bevoegdheid en willekeur liggen op de loer.

Burgemeesters moeten eerst maar eens uitleggen waarom ze met de ene hand vergunningen verstrekken om de hele dag cannabis te verkopen. En vervolgens met de andere hand gebouwen sluiten waar cannabis klaar ligt voor verkoop in de coffeeshop die de burgemeester zo graag in zijn stad heeft. Dat is een onmogelijke taak.

Maurice Veldman