De stash wordt duur betaald

Door coffeeshops die hun stash keurig in de boekhouding vermelden genadeloos kaal te plukken met navorderingen fungeert Justitie als de grote aanjager van het volledig ondergrondse circuit. Mr. Maurice Veldman over twee recente gerechtelijke uitspraken die de bonafide coffeeshop tegen de wand drijven.

Afgelopen week deed de rechtbank Noord-Nederland een uitspraak die van groot belang is voor coffeeshops. Het eeuwige dilemma van coffeeshops met de stash die elders wordt bewaard stond centraal. Wat gebeurt er als een coffeeshop die stash keurig vermeldt in de boekhouding onder de vermelding dat het  een voorraad cannabis betreft? Wat als je bijvoorbeeld tien kilo cannabisproducten administreert en deze op 31 december van het boekjaar vermeldt in de boekhouding? Wat gebeurt er met de winst van de coffeeshop over dat jaar? Wordt die afgepakt? Kan dit consequenties hebben voor de vergunning? Deze en andere vragen worden in deze column beantwoord.

Sky High

In deze uitspraak gaat het om coffeeshop Sky High in Zwolle. De betrokkenen hadden een schuldigverklaring zonder strafoplegging gekregen. De rechtbank overwoog dat het voor de betrokkenen duidelijk was dat de exploitatie van de coffeeshop van een omvang als die van Sky High onmogelijk is zonder de gedoogvoorwaarden te overtreden. De opluchting was van korte duur, want daarna diende de officier van justitie een reusachtige ontnemingsvordering in van ruim 5 miljoen euro.

De rechtbank oordeelde dat de exploitant ook bij een schuldigverklaring zonder strafoplegging in principe alle winsten moet terugbetalen over de gehele periode waarin de stash buiten de coffeeshop was aangehouden. Hierbij overwoog de rechtbank weer dat de exploitatie alleen mogelijk is als de gedoogvoorwaarden worden overtreden. De omstandigheid van het noodzakelijkerwijs overtreden van de gedoogvoorwaarden wordt zowel aangehaald bij het niet bestraffen van de eigenaar als voor het kaalplukken van dezelfde eigenaar. Paradoxaler kan je niet redeneren. Kaalplukken heet ‘ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel’. Deze coffeeshop had de stash in de boeken vermeld en dat kwam de eigenaar heel duur te staan.

Matiging van de ontneming

De rechtbank besloot het totaalbedrag met 50 procent te verminderen omdat het lokale gezag haar actieve medewerking had verleend bij de exploitatie van de coffeeshop. Omdat de zaak met jarenlange vertraging was behandeld werd nogmaals 25 procent in mindering gebracht. De eigenaar moet iets minder dan 5,5 ton euro terugbetalen.

Gerechtshof Den Haag doet er een schepje bovenop

Deze zaak is geheel in de lijn met een recente uitspraak van het gerechtshof Den Haag. Dit hof vernietigde een uitspraak van de rechtbank tegen een eigenaar van een coffeeshop, die van de rechtbank op grond van hetzelfde stash-verhaal ongeveer 3,5 ton euro moest terugbetalen. De man ging in hoger beroep, maar kwam van een koude kermis thuis toen het Haagse gerechtshof  oordeelde dat hij geen twee maar bijna 6,5 ton euro moest voldoen. Appelleren is riskeren, dat maakt deze uitspraak pijnlijk duidelijk.

Black Widow

In beide zaken verwijzen de rechters naar de Black Widow-zaak, waarin de Hoge Raad in 2003 uitspraak deed. Coffeeshop Black Widow in Maastricht deed niet alleen in verkopen van maximaal vijf gram, maar verkocht ook kilo’s aan veelal buitenlandse bezoekers. Zij werden meegenomen naar woonboot ’t Klumpke, waar de kilo’s van hand tot hand gingen. Deze coffeeshop fungeerde als epicentrum van flinke drugshandel, waarbij ook harddrugs werden geleverd. Omdat de vergunning mede werd gebruikt voor ernstige en grootschalige internationale drugshandel kreeg de exploitant te maken met ontneming van de veronderstelde opbrengsten van zijn handel.

Over één kam

Deze situatie is vanzelfsprekend totaal anders dan bonafide coffeeshops die noodgedwongen een aantal keren per dag moeten worden bevoorraad. Toch scheren rechters bij een ontnemingsvordering een externe stash die in de boeken staat over één kam met een criminele organisatie die onder het dekmantel van een coffeeshop dagelijks ernstige strafbare feiten pleegt.

Doordat coffeeshophouders alle winsten moeten terugbetalen over de hele periode dat de stash in de boeken stond, kunnen zij niet voldoen aan de wettelijke verplichting van de Algemene Wet Rijksbelastingen dat de administratie een waarheidsgetrouwe weergave moet zijn van de bedrijfsvoering. Er zijn coffeeshops die een externe stash als liquide middelen opvoeren, maar als de inspecteur van de Belastingdienst deze middelen dan ook wil zien, heeft de exploitant een heel groot probleem.

Vergunning niet in gevaar

Dat de burgemeester veel begrip toont en niet tot intrekking van de vergunning overgaat als een stash wordt ontdekt staat helemaal los van het gevaar voor ontneming. Wat heb je aan een vergunning en gedoogverklaring als je alle winsten moet afstaan aan de Staat?

Dolk in de rug van coffeeshophouders

Rechters doen al jaren een verzoenend gebaar door geen straffen op te leggen voor een stash buiten de deur, maar steken de coffeeshophouder vervolgens een dolk in de rug door de winsten af te pakken, enkel omdat hij zich keurig aan de regels houdt en een waarheidsgetrouwe administratie voert.

Overheid creëert nieuwe criminele organisaties in de strijd tegen ondermijning

Het eind van het liedje is dat coffeeshops geen stash kunnen hebben en er nieuwe criminele organisaties komen die de overheid zelf in het leven roept. Zij zullen zich meester maken over de bevoorrading. De honderd miljoen euro die Justitie aan de algemene middelen heeft weten te ontfutselen onder de nieuwe slogan van bestrijding van de zogeheten ‘ondermijning’ , heeft dan gelijk een bestemming gevonden. Zo creëert justitieel en politioneel Nederland zijn eigen werkgelegenheid. Coffeeshops zijn weer het kind van de rekening en worden verder in het nauw gedreven.